ZAKOŃCZENIE ROKU 2021

Wiem, wiem, wiem 

- to dla Was szok!  

znów się zbliża Nowy Rok!

Niech będzie radosny, 

niech się zacznie mile, 

i niech Wam przyniesie 

same dobre chwile.

Niech moje życzenia, 

spełnią się do joty. 

i niech Nowy Roczek

doda Wam ochoty.

ALMANACH POKONKURSOWY

Zaraz po świętach czekała mnie miła niespodzianka. Biblioteka przesłała mi almanach pokonkursowy "Na chwałę słońca", jako pokłosie I Ogólnopolskiego Konkursu Literackiego im. Wandy Dobaczewskiej. Przygotowywałam ten almanach na podsumowanie konkursu już w czerwcu, jednak brak środków na wydruk skłonił do umieszczenia go on-line na stronie WiMBP w Bydgoszczy. Bardzo się ucieszyłam, że udało się zrealizować plany na zakończenie roku. Dobra wiadomość, myślę, że również dla laureatów konkursu. Może to być również dobry bodziec dla II edycji konkursu, który już ogłosiła Biblioteka.

Informacja o II edycji Ogólnopolskiego Konkursu Literackiego im. Wandy Dobaczewskiej: https://biblioteka.bydgoszcz.pl/wydarzenia/ii-ogolnopolski-konkurs-literacki-im-wandy-dobaczewskiej/

Boże Narodzenie 2021

 

Przygotowania świąteczne

Zaczęło się od „Betlejemskiego Zlotu ZHP” 10-12 grudnia. W niedzielę 12 grudnia Betlejemskie Światło Pokoju dotarło do Polski, harcerze i harcerki z ZHP odebrali je od słowackich skautów. Niestety, ze względu na trwającą pandemię, również w rym roku Betlejemski Zlot odbywał się całkowicie on-line. Koronawirus nie przeszkodził

jednak wielkiej międzynarodowej sztafecie, w ramach której płomień pochodzący z Groty Narodzenia Pańskiego obiega cały świat, niosąc nadzieję i wezwanie, by w trudnych czasach otworzyć się na pomoc drugiemu człowiekowi. W tym roku przygotowaniom do duchowej służby towarzyszyło przesłanie „Światło Nadziei”. Chcieliśmy, aby Światło było motywacją i siłą do pokonywania trudności. W dobie panującego niepokoju miało ono stać się iskrą, która zatli się w sercu każdego z nas i pomoże stawić czoła wyzwaniom. Część punktów programu transmitowana była – zarówno na Facebook’u ZHP, jak i kanale ZHP na YouTube.

14 grudnia Światło Pokoju dotarło na Pałuki, do Barcina. Zostałam zaproszona na tę uroczystość przez komendantkę Hufca „Pałuki” do Miejskiego Domu Kultury w Barcinie, dokąd pojechałam ze swoją szefową z Referatu Seniorów i Starszyzny ZHP Chorągwi Kujawsko-Pomorskiej. Odbyło się to bardzo uroczyście, przez wręczenie zaproszonym gościom lampionów z zapalonym światełkiem, który każdy mógł dalej roznieść do swoich domów, stowarzyszeń czy organizacji w których działa. Uroczystość poprzedzona została pięknym koncertem a zakończona spotkaniem instruktorskim Hufca „Pałuki”, na które również zostałyśmy zaproszone i mogłyśmy przekazać tam pierwsze egzemplarze wspomnień o dh. hm. Włodzimierze Dobaczewskiej. Promocja tej mojej nowej publikacji „Druhna Włodka, Włodzimiera” została zaplanowana na nadchodzący rok 2022, jednak ze względu na 70. rocznicę przyjazdu Włodki na Pałuki (w 1951 r.) i Jej 50. rocznicy śmierci (3 grudnia 1971) przekazaliśmy publikację Pałuczanom trochę wcześniej.

Następnego dnia podobne uroczystości odbyły się w Bydgoszczy. W kościele pw. Świętej Trójcy, gdzie harcerze przekazali Betlejemskie Światło Pokoju na ręce biskupa Bydgoskiej Diecezji w towarzystwie relikwii bł. ks. phm. Stefana Wincentego Frelichowskiego (patrona polskiego harcerstwa). Po uroczystej Mszy św. została również odsłonięta tablica upamiętniająca bydgoskie ślady patrona polskiego harcerstwa. Wszystko odbyło się bardzo uroczyście w obecności trzech harcerskich pokoleń. Podobnie było na uroczystej wigilii Hufca ZHP Bydgoszcz Miasto, która została zorganizowana 15XII w bydgoskim Seminarium. Nasz Krąg zaplanował zupełnie inne spotkanie wigilijne – w plenerze.

17 grudnia spotkałyśmy się Parku Harcerstwa Polskiego przy pamiątkowym dębie. Po zapaleniu symbolicznego ognia były życzenia, harcerskie śpiewy i opłatek, który każda przełamała symbolicznie – niby dzieląc się z innymi. Słuchać było łamanie tego symbolicznego daru i zupełnie inny, ale bardzo świąteczny klimat. Dla starszych harcerek, które pamiętały jeszcze potajemne spotykanie się w wigilie wieczory w lesie, miało to dodatkowy wymiar. Wędrówka po lesie zakończona została przekazaniem przez komendantkę symbolicznych pierników z życzeniami i kolejnych odznak „Harcerskiego Opiekuna Miejsc Pamięci” wręczonym przez władze naszego Hufca ZHP. Na zakończenie zamiast „pożegnalnego kręgu”, rozeszłyśmy się po lesie wieszając na drzewach „bombki”, czyli zimową karmę dla ptaków – naszych małych przyjaciół. Było zdrowo, uroczyście i sentymentalnie, ale bardzo „po harcersku”.

20 grudnia odbyło ostatnie w tym roku spotkanie DKK Mówionej. Rozmowa toczyła się wokół książki „Przegwizdane” - powieściowego debiutu z 2014 roku francuskiej pisarki Aurelie Valognes. Nasze grudniowe spotkanie miało charakter świąteczny, była choinka, były życzenia i nawet prezenty. Bardzo sympatycznie.

Kolejne spotkanie odbędzie się 24 stycznia 2022 o godz. 16:00. Przedmiotem dyskusji będą dwie książki: „Nowa Zelandia. Podróż przedślubna” Janusza Leona Wiśniewskiego i Eweliny Wojdyło oraz „Wielkie kłamstewka. ” – powieść australijskiej autorki Liane Moriarty.

Prawie świąteczny charakter miało również spotkanie w „ORIONIE”. 

21 grudnia zostaliśmy zaproszeni tutaj na promocję antologii „Konstelacje Oriona”, która ukazała się na zakończenie roku, a podsumowująca cykliczne spotkania organizowane przez Dom Kultury Bydgoskiej Spółdzielni Mieszkaniowej „Orion” przy współpracy ZLP Oddziałem Bydgosko-Toruńskim. Antologia dokumentuje działalność Salonu Literackiego „Orion”, który działa już od pięciu lat (2016-2021). Prezentuje krótkie biografie występujących gości, jak również fragmenty ich twórczości. Całość bardzo ładnie opracowana i wydana przez Bibliotekę „Tematu” pod mecenatem Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej i opatrzona mottem Stanisława Staszica „ Talent jest jak kawałek szlachetnego, ale surowego metalu: dopiero pilna praca go obrobi i wartość mu wielką nada”. Miło, że wśród czterdzieści występujących tam gości znalazła się również moja skromna osoba.

Teraz trzeba się już zająć przygotowywaniem rodzinnej wigilii, która w tym roku będzie również „wirtualna”. Połączymy się z naszymi dziećmi on-line.

A dzisiaj taka niespodzianka

 

https://www.facebook.com/biblioteka.norwida/videos/936810487272339/

Transmisja z WiMBP z Zielonej Góry.

Promocja dwóch wydawnictw poświęconych Włodzimierzowi Korsakowi

Dobrze, że jestem fanką tej biblioteki i mi nie umknęło.

Otwarcie wystawy i promocja dwóch książek Dziadziusia, czyli Włodzimierza Korska

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Cypriana Norwida w Zielonej Górze oraz Klub Kolekcjonera i Kultury Łowieckiej PZŁ Oddział Gorzowski im. Włodzimierza Korsaka 16 grudnia br. (czwartek) o godz. 18.00 zorganizowali promocję książek Archiwalia Włodzimierza Korsaka w zbiorach Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Cypriana Norwida w Zielonej Górze. Część druga autorstwa Alicji Lipińskiej i Marii Radziszewskiej oraz Jednodniówka Anińska. Reprint w opracowaniu Henryka Leśniaka, leśnika i myśliwego ze Strzelec Krajeńskich, wiceprezesa Klubu Kolekcjonera i Kultury Łowieckiej im. Włodzimierza Korsaka w Gorzowie Wielkopolskim. Promocji towarzyszy otwarcie wystawy fotografii i pamiątek pn. Włodzimierza Korsaka fascynacje przyrodą. Ekspozycja czynna do 28 stycznia 2022 r.

Ostatnia w tym roku Bydgoska Środa Literacka

https://www.youtube.com/watch?v=CvystGk5v_k

Można już obejrzeć relację z ostatniej w tym roku Bydgoskiej Środy Literackiej, którą miałam przyjemność poprowadzić 8 grudnia w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej im. dr. W. Bełzy w Bydgoszczy.

Podczas ostatniej BŚL promowałam twórczość poetycką Aliny Rzepeckiej i obrazy Krzysztofa Kamińskiego. Spotkanie z Aliną Rzepecką - poetką, matematyczką, urodzoną w Lipnicy na Kaszubach, która swoje dorosłe życie związała z Bydgoszczą. Autorka tomików poetyckich: „Bezsenność” (Wrocław 2005), „Oswajanie snów” (Bydgoszcz 2014) i „Punkty styczności” (Bydgoszcz 2018). Jest autorką tekstów piosenek wydanych na płytach: „Wigilianki” z muzyką Małgorzaty Wąsikowskiej i „To ja kobieta” z muzyką Kazimierza Żarskiego. Współautorka wielu almanachów poetyckich. Laureatka licznych ogólnopolskich konkursów. Członkini RS

TK w Bydgoszczy, Gdańskiego Klubu Poetów, Grupy Literackiej „Dysonans” we Wrocławiu i Międzynarodowej Grupy Literackiej „Kwadrat”. Wyróżniona Medalem Honorowym im. Jakuba Wojciechowskiego. Od roku członkini Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Alinka czytała wybrane wiersze ze swoich dotychczas wydanych tomików.

Na spotkanie zaprosiła swoich „milusińskich” ze szkoły podstawowej do zaśpiewania „Wigilianek”. Miał to być chór „Ojejku” pod kierunkiem Roksany Ptasznik i „To i owo” pod kierunkiem Szymona Thieslera. To młodzi, pełni energii pedagodzy, oddani młodzieży i muzyce. Nauczyciele (wychowankowie Aliny) przygotowywali młodzież przez kilka tygodni, jednak pandemia pokrzyżowała plany i młodzież nie mogła wystąpić. Alina zaprezentowała "Wigilianki" ze swojej płyty nagranej w 2005 roku. Całość nawet ładnie się prezentowała, a wiersze w wykonaniu Alinki miały swoją dodatkową moc. Swoje prace plastyczne zaprezentował Krzysztof Kamiński, który jako pierwszy opowiedział nam krótko o sobie i swojej twórczości. 

Dowiedzieliśmy się, że pan Krzysztof jest absolwentem AWF w Gdańsku, związany z Bydgoszczą od 60 lat. Reprezentant Polski w gimnastyce sportowej, pedagog, pasjonat sportu, czynnie uprawiający wiele dyscyplin. Człowiek wielu talentów. Maluje, gra na gitarze, zafascynowany jest przyrodą, co widać we wszystkich jego obrazach.

Było więc o prawdziwych pasjach i zbliżających się świętach Bożego Narodzenia. 

Ostatnia Bydgoska Środa Literacka w 2021 roku za nami. Czas minął bardzo szybko. Przygotowałam na to spotkanie również specjalną prezentację podsumowującą nasze dotychczasowe działania. Podczas pięciu naszych spotkań zaprezentowało się 14 bydgoskich artystów i twórców. Przyszedł więc czas na podsumowanie. Co warto zmienić, czy kontynuować spotkania? Czy w takiej formie, czy w innej? Podziękowałam wszystkim, którzy obdarzyli mnie zaufaniem i wraz ze mną prezentowali swoje pasje, swoją twórczość. Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Bydgoszczy zawsze była otwarta na nasze propozycje i służyła pomocą. Był to ciekawy wolontariat. Słowa podziękowania skierowałam szczególnie do Działu Promocji WiMBP.

RODZINNY ZJAZD

4. grudnia "Spotkanie rodzinne"

Tak, ostatnio dużo się działo. Jest to dla mnie bardzo szczęśliwy czas. Przyjechały dzieci – 

i to w komplecie. Pełny dom! To jest to co bardzo lubię! Trochę wcześniejsze świętowanie, ale były obawy, że podobnie jak w roku ubiegłym, zostaniemy „pozamykani” na święta i dzieci nie będą mogły przylecieć. Okazja do wcześniejszego przyjazdu była również bardzo ważna: 50. rocznica śmierci mojej mamy, a ich babci, którą niestety znali tylko ze wspomnień i opowiadań. Zaplanowaliśmy rodzinny zjazd, podobnie jak miało to miejsce 3. grudnia 2011 roku, a więc 10 lat temu. 

Obecnie najbliższe „nasze drzewo rodzinne” liczy prawie 60 osób, są to dzieci Włodzimiery 

i Tadeusza Dobaczewskich, wnukowie, prawnukowie 

i współmałżonkowie.

Spotkaliśmy się w restauracji „Parkowa” w Żninie. Dotarła nas trzydziestka, reszta ze względu na stan zdrowia, musiała pozostać w domach. Specjalnie na to spotkanie przygotowałam prezentację wspominającą mamę – od czasu dzieciństwa, poprzez okres wileński, gorzowski aż do żnińskiego. 

Wykorzystałam zdjęcia rodzinne, szczególnie 

Dziadziusia Włodzimierza, który swojej jedynej córeczce robił bardzo dużo. 

Na koniec wszyscy wnukowie (czyli nasze dzieci - a jest ich już 18), dostali moją publikację wspominającą mamę jako harcerkę „Druhna Włodka, Włodzimiera”. Nie zabrakło nawet śpiewu i obowiązkowego wspólnego zdjęcia.

PIKowa kawiarenka

 Zostałam zaproszona na  godzinną audycję do Radia PIK

Napiszę o tym trochę później, bo dużo się dzieję

Kto ma ochotę może posłuchać.

https://www.radiopik.pl/121,431,30-listopada-2021

Harcerskie "CZUWAJ"

Została już wyemitowana audycja, na którą byłam zaproszona przez Komendę Chorągwi ZHP, aby wspomnieć o swoim najnowszym wydawnictwie, które ukaże się na początku nowego roku. Muszę przyznać, że na jedną minutę nagrań przygotowań było zbyt dużo. Sam dojazd zajął prawie godzinę. Poznałam jednak przy tej okazji naszą Izbę Pamięci. Chociażby dlatego warto było. 

Zawsze to ciekawa przygoda w tym coraz bardziej zastygającym świecie. Sympatyczne, młode druhenki, które mocno są zaangażowane w pracę i porządkowanie pamiątek. Dobrze, gdy młode pokolenie interesuje się historią. Miło było zobaczyć tam pamiątki również z naszego Kręgu.

Byłyśmy z Halinką także w wydawnictwie ustalić szczegóły kolportażu i inne detale. Teraz pozostaje już tylko przygotowywać pierwsze egzemplarze na zjazd rodzinny, gdzie wnukowie - jako pierwsi,  dostaną pamiątkową publikację o swojej Babci.

https://bydgoszcz.tvp.pl/43221248/harcerskie-czuwaj

AUDYCJA „Harcerskie Czuwaj” 3:20 – 4:20

Po spotkaniu

 

Po mszy św. w kościele Jezuitów odbyło się moje spotkanie, poświęcone wspomnieniom o ks. kan. Benonie Kaczmarku w 10. rocznicę Jego śmierci. Wspominałam o zbieraniu wspomnień i przygotowaniu wydawnictwa "Jak pokochałem niewidomych", o mojej pracy prowadzonej wspólnie z ks. Piotrem Buczkowskim. Uczestnicy słuchali z zaciekawieniem, jednak zauważyłam, że prawie nikt nie miał maseczki. W tak małym pomieszczeniu nie czułam się komfortowo. Dlatego nie przedłużałam spotkania. Zdałam sobie sprawę, że sytuacja w jakiej się obecnie znajdujemy zależy tylko od nas - na ile uda się nam uchronić. Ludzie nie traktują poważnie zaleceń 

i przepisów. 

23 listopada

 Dzisiaj kolejna 41. rocznica śmierci Wandy Niedziałkowskiej-Dobaczewskiej (mojej Babuni)  RIP

Dzień pełen zadumy i wspomnień.

Tego samego dnia 10 lat temu pożegnaliśmy naszego wieloletniego duszpasterza niewidomych ks. kan. Benona Kaczmarka. Rok temu zebrałam o nim wspomnienia w książce "Jak pokochałem niewidomych" i właśnie dzisiaj mam spotkanie autorskie związane z tą książką.

Przed chwilą dostałam kolejną smutną wiadomość, że właśnie rano odeszła znana bydgoska esperantystka Urszula Tupajka.

Zbyt dużo smutnych wiadomości jak na jeden dzień. 

Jest jedna dobra wiadomość!

Muszę się z nią podzielić. Wydawnictwo "Mireki" wydało wznowienie ostatniej książki Babuni, która ukazała się w 1979 roku. Czyli rok przed śmiercią. Są to również wspomnienia z obozu koncentracyjnego, jednak bardziej zbeletryzowane. 

"Społeczeństwo nie z tej ziemi" - warto po nią sięgnąć. Dostaliśmy już autorskie egzemplarze. 

HARCERSKIE ZADUSZKI

12 listopada 2021

Spotkaliśmy się w KPCK

 

Korona Arki poezji

Towarzystwo Inicjatyw Kulturalnych w Bydgoszczy od lat patronuje poetyckim turniejom "Jednego Wiersza". Jakoś nigdy nie czułam potrzeby uczestniczenia w tych poetyckich potyczkach. Wiedziałam, że na koniec roku przyznawana jest tzw. „Korona Arki” dla osoby, która najczęściej wygrywała w konkursach "Jednego Wiersza" danego roku. Ten rok wszystko zmienił – chyba brak kontaktu z piszącymi skłonił mnie do zaangażowania się. Tym bardziej, że zmieniło się miejsce spotkań, gdzie łatwiej było mi dotrzeć.

Jeszcze wiosną turniej odbywał się online, potem już osobiście poeci czytali wiersze w BCOiW przy Gdańskiej 5. Ostatnie tego roku odbyło się 26 października, gdzie zdobyłam II miejsce. Jednak przy podsumowaniu roku udało mi się zdobyć „Koronę Arki” za rok 2021. Mimo wszystko, cieszą takie małe sukcesy!

Teraz zostały przygotowania do „Harcerskich Zaduszek”, które po raz kolejny będę organizować w Kujawsko-Pomorskim Centrum Kultury. Zaproszenie już „poszły”, scenariusz i prezentacja przygotowane. Informacja w BIKu dostępna i umieszczona na stronie Hufca ZHP Bydgoszcz-Miasto. Oby tylko nie trzeba było odwoływać! Bądźmy dobrej myśli.

Miło mi poinformować, że moje plany i starania zakończyły się sukcesem! Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Bydgoszczy, która od lat patronuje Dyskusyjnym Klubom Książki, zgodziła się również oficjalnie utworzyć  Dyskusyjny Klub Książki Mówionej. Jest to szansa spotkań w kameralnej atmosferze i podyskutowania na temat danej pozycji, którą przeczytaliśmy (wysłuchaliśmy). Zainaugurowaliśmy spotkania 27 września i planujemy spotykać się w ostatnie poniedziałki miesiąca. Mamy już za sobą wrześniowe i październikowe spotkania, czekamy na listopadowe (22.XI) i grudniowe (20.XII). Przeczytaliśmy i przedyskutowaliśmy „Wyspę” - Sigridur Hagalin Bjornsdottir. Teraz czytamy (słuchamy): „Czerwony notes” - Sofia Lundberg i „Becoming, Moja historia” Michelle Obama.

Bardzo miłe i sympatyczne spotkania, gdzie króluje twórcza atmosfera. Zobaczymy jak pójdzie dalej. W ramach DKK udało się nam również dostać wejściówki i uczestniczyć w kilku bardzo ciekawych październikowych spotkaniach:

- z Julią Różewicz – wnuczką Tadeusza Różewicza (21X);

- z Hanną Faryną-Paszkiewicz, siostrzenicą Jana Kobuszewskiego.

Czeka nas jeszcze spotkanie:

- z prof. Józefem Feretem (o twórczości Norwida)

- z Łukaszem Cieślą i Jakubem Stachowiakiem

Nie wiadomo jednak, czy listopadowe spotkania nie będą online. Znowu bardzo wzrasta zachorowalność.

4. Bydgoska Środa Literacka

https://www.youtube.com/watch?v=k3a3mO0S-gQ

Tym razem były to "Poetyckie Zaduszki", czyli spotkanie z Małgosią Grajewską i innymi poetami, którzy czytali swoje listopadowe wiersze. W pierwszej części spotkania aktorka - Alicja Mozga czytała utwory (treny) z Małgosi pierwszego tomiku "Blisko, bliżej za daleko". Obecna była również autorka grafiki tego tomiku - Małgorzata Biernat, która na mini wernisażu zaprezentowała swoje wieloformatowe prace. Zrobiło się bardzo nastrojowo i klimatycznie. Swoje utwory, poświęcone bliskim, którzy odeszli, czytali również: Barbara Jendrzejewska, Alina Rzepecka, Jarosław Jackowski, Barbara Małecka, Barbara Pietrykowska-Dombrowska i Wojciech Banach. Nie zabrakło również wierszy Małgosi z jej ostatniego tomiku "Obecność, prawie czułość", jak również moich. Każdy miał możliwość zapalenia światełka osobie, której poświęcony był utwór i pamięć.

15 października

ŚLAD

Dzień moich urodzin

nie przypuszczałam
że będzie to też
moje drugie święto

Międzynarodowy Dzień
Białej Laski
święto moich niewidomych
przyjaciół i moje

Święto przypominienia
że jesteśmy kochamy
czujemy tak samo
i na świat patrzymy sercem

Zamknij oczy
a podając rękę
poznasz drogę
mego przyjaciela

Mój wiersz z 2011 roku, ciągle jednak aktualny.

Może nawet jeszcze bardziej.

Tym razem (już po raz kolejny) nie świętowałam z niewidomymi przyjaciółmi. Nadal brak Zarządu Koła PZN i wszystko się jakoś smutnie rozmywa. 

Od rana jednak telefony, sms, kilkadziesiąt życzeń.

Jesteście kochani - moi przyjaciele. 

Dziękuję za wszystkie odznaki pamięci.

Tego dnia miałam zaproszenie do szkoły podstawowej w Gąsawie, która nosi imię Wandy Dobaczewskiej. Niezapomniane wrażenia!

15 października, już po raz trzeci miałam zaproszenie, na uroczystości w gąsawskiej szkole. Odbyły się tam uroczyste obchody Dnia Edukacji Narodowej połączone ze świętem patronki. Apel przygotowali uczniowie klas Vb i VIa pod czujnym okiem wychowawczyń - pani Kamili Starczewskiej-Gładyś i pani Beaty Jeździkowskiej. Była krótka historia polskiego święta oświaty, życzenia dla dyrekcji, nauczycieli oraz pracowników administracji i obsługi szkoły. Dziękując uczniowie wręczyli wszystkim piękne, czerwone róże. 

W dalszej części uroczystości obejrzeliśmy inscenizację baśni Wandy Dobaczewskiej „Kwiat paproci”, którą poprzedziło przedstawienie krótkiej biografii patronki szkoły. Byliśmy pod wrażeniem pięknej scenografii i wspaniałego występu uczniów. To już kolejna inscenizacja, przygotowywana na motywach baśni Wandy Dobaczewskiej, którą miałam przyjemność obejrzeć w tej szkole. 

Zawsze starannie przygotowane przedstawienia z piękną scenografią i dużym zaangażowaniem uczniów. Widać wielkie zaangażowanie nauczycieli i taki rodzinny klimat w tej szkole. Miałam przyjemność po raz kolejny uczestniczyć w takim uroczystym apelu i zawsze tak miłe wspomnienia.